Saturday, July 31, 2010

Roberto Bolaño - Antwerp (New Directions Books, 2010) ****

Volgens de Chileense schrijver Roberto Bolaño zelf was dit het enige boek waar hij niet verlegen om was. Bolaño was in de eerste plaats dichter, maar schreef ook enkele turven van romans, waarvan ik er nu één van aan het lezen ben. "Antwerp" is een soort tussenvorm : een dun boekje over een moord, maar dan op een dusdanig hermetische wijze geschreven dat het gebeuren maar zijdelings aangeraakt wordt.

De stijl is schitterend : omfloerst, nevelig, lyrisch, mythisch. Elke zin is nieuw, anders, verfrissend, ongewoon, onduidelijk te plaatsen in de context. Het boekje bestaat uit 56 hoofdstukjes van elk ongeveer één bladzijde. De realiteit is niet te vatten, niet met rationaliteit, niet met logica. Ook literatuur moet een omtrekkende beweging maken, proberen de zaken te vatten, te raken, tot leven te wekken.

"There are no rules. ("Tell that stupid Arnold Bennett that all his rules about plot only apply to novels that are copies of other novels") And so on and so on. I, too, am fleeing Colan Yar. I've worked with retarded people, at a campground, picking pineapples, harvesting crops, unloading ships. Everything drove me towards this place, this vacant lot where nothing remains to be said .... "At least you're with beautiful girls" ... "I'd say the only beautiful thing here is the language" ... "I mean it in the most literal way" ... (Applause.)"

Een leeservaring. 

Martin Amis - The Pregant Widow (Jonathan Cape, 2010) ****

Wat me altijd in Martin Amis heeft geboeid, is zijn combinatie van literair talent, eruditie en entertainment. Zoals ook in deze roman slaagt hij erin om de "seksuele revolutie" te duiden in het verhaal van een groep jongeren die het geluk heeft op een kasteeltje van een aristocratische vriend in Italië de vakantie door te brengen. Dat de biologische spanningen hoog oplopen, is te verwachten, maar omdat het verhaal geschreven is vanuit het perspectief van de hoofdfiguur, Keith Nearing, die vanuit deze tijd terugkijkt op die periode uit zijn leven, krijgt het geheel een relativerende invalshoek. Wat hem echt interesseert, is hoe de gebeurtenissen van toen, en dus ook de maatschappelijke veranderingen, een invloed hebben gehad op zijn eigen dochter. Hiermee is meteen de titel verklaard, een citaat van de Russische politiek activist Alexander Herzen : "Yet what is frightening is that the departing world leaves behind it not an heir, but a pregnant widow".

Als naar goede gewoonte, is de roman geschreven met een heel scherpe pen, en worden de persoonlijkheden van de jongeren op hun kasteel schitterend en humoristisch beschreven. Doorheen het verhaal wordt ook de Engelse literatuur door de mangel gehaald, die boek na boek gelezen wordt door het hoofdpersonage (ontzagwekkend overigens hoeveel romans hij leest op een week).

Het is de Amis zoals we hem graag lezen : satirisch, maatschappijkritisch, zelfkritisch en uitermate vlot leesbaar. Niet op hetzelfde niveau als "London Fields" of "The Information", maar het scheelt weinig.

Michael Chabon - Werewolves In Their Youth (Harper, 1999/2008) **

Ik ben dusdanig enthousiast geworden van de laatste boeken van Michael Chabon, dat ik ook zijn ouder (jonger?) werk ben gaan opzoeken. "Werewolves In Their Youth" is een verzameling kortverhalen. Ik heb er enkele van gelezen en het boek weggelegd. Vlot geschreven verhalen, dat wel, maar weinig pakkend. Duidelijk nog geschreven door iemand die op zoek is naar een eigen stem.

De situaties die hij beschrijft zijn alledaags, maar dan vanuit een ander perspectief dan verwacht. Soms levert dat een goed resultaat op, zoals bij het titelverhaal, maar veelal komt het over als oefeningen, met een ondertoon die roept om waardering, en dus teveel verankerd zit in de verwachtingen die "men" heeft van het kortverhaal.

Aris Fioretos - The Truth About Sascha Knisch (Rookery, 2008) ***

Aangemoedigd door goede kommentaren in Publishers Weekly, en van Jeffrey Eugenides, en aangetrokken door de cover, heb ik deze debutroman van de Grieks-Oostenrijkse schrijver Aris Fioretos gelezen. Het verhaal speelt zich af in Berlijn tussen de twee wereldoorlogen, in een land dat aarzelt tussen totalitarisme en romantische spiritualiteit, inclusief een vrijgevochten sexualiteit en naturisme. De cultus van het gezond menselijk lichaam is in beide aanwezig.

Sascha Knisch, jong dilettant, werkend in een bioskoop, is half getuige van een moord op zijn vriendin, een hoertje met wie hij een relatie aangaat : hij is verstopt in een kast en ziet dus niet wie de moordenaar is. Hij zal dan ook zijn onderzoek leiden parallel aan het onderzoek dat de verschillende politiediensten voeren.

Het boek is onderhoudend maar lost de verwachtingen niet echt in. De zogenaamde sfeerbeschrijving in de erotische onderwereld van Berlijn in de jaren dertig is totaal onbestaande, en het verhaal zelf loopt vaak mank. Gewild of niet, de schrijfstijl, zeer lineair en beschrijvend, doet denken aan de literatuur van die tijd, en helpt wel prima om het verhaal in het kader te plaatsen.